MOOC مخفف "massive open online course" و از نظر لغوی به معنی دوره های انبوه یا همگانی درون‌خطی آزاد است. برای اولین بار این اسم توسط انستیتو فناوری ماساچوست (MIT) خلق شد. این اصطلاح برای توصیف دوره های رایگان و آنلاین که به راحتی در دسترس هستند، ایجاد شده است.
این دوره ها به صورت درون‌خطی ( بدین معنی که هر کجا که اینترنت در دسترس باشد امکان حضور در این دورها وجود دارد) برگزار می‌شوند، همچنین واژه‌ی " انبوه " به این معناست که عموماً تعداد زیادی شرکت‌کننده (دانشجویان، اساتید و... ) در آن شرکت می کنند و این دوره ها به صورت رایگان برای هر فردی قابل استفاده است.
MOOC راهی ارزان و هماهنگ‌شونده با زندگی شخصی فرد برای یادگیری مهارت های جدید، پیشرفت شغلی است. به این معنی که یادگیرنده می‌تواند هر زمان که بخواهد چه شب و چه روز در دوره شرکت کند.
MOOC چگونه کار می کند؟
موک ها معمولاً تاریخ شروع و پایان مشخصی دارند و ممکن است در یک سال چند بار تکرار شوند.
یکی از مزایای موک این است که بر خلاف دوره های معمول دانشگاهی که ماه ها و سال ها طول می کشند، در چند هفته خاتمه می یابد.
در MOOC، از طیف گسترده ای از رسانه های آنلاین و ابزارهای تعاملی ( مثل گوگل درایو، یوتیوب، دراپ باکس و ... ) برای ارتباط بین استادان و دانشجوها و یادگیرندگان استفاده می شود که ممکن است شامل سخنرانی های ویدئویی، مقالات، بحث های آنلاین، تعیین تکالیف و برگزاری آزمون باشد.
آزمون در دوره های موک به صورت چهارگزینه ای و آنلاین برگزار می شود و اگر تکلیفی در طول دوره ارائه شده باشد توسط دیگر دانشجویان دوره، تصحیح می شود. در این دوره ها اساتید هیچ گونه دخالتی در نمره دهی و بررسی تکالیف ندارند.
اگر دانشجو در پایان هر دوره، نمره ی قبولی را در آزمون کسب کند، می تواند درخواست گواهی تکمیل دوره را بدهد. گاهی این گواهی‌ها رایگان است، اما در بیشتر مواقع، باید بابت آن پول پرداخت کرد.
" موک " به شما این فرصت را می دهد تا با دانشگاه های برتر سراسر جهان تحصیل کنید و از اساتید برجسته علم بیاموزید.
از جمله پلتفرم های بسیار معروف و موفق در ارائه ی این گونه دوره ها، Canvas Network ، Coursera، edX و FutureLearn هستند.
امروزه دو نوع MOOC وجود دارد:
cMOOC ها (دوره های آموزش و یادگیری آنلاین ارتباط گرایی) که بر اساس یادگیری مشارکتی
است. در این نوع از مک، یادگیرندگان و اساتید با به اشتراک گذاری مطالب خود، سمیناری را برگزار می کنند و به یادگیری می پردازند.
نوع دوم، xMOOC (دوره های گسترده آنلاین ) نام دارد. این نوع از دوره های موک دارای یک ساختار مشخص هستند. از این رو، از ویدئوهای آموزشی برای ارائه ی مفاهیم درسی استفاده می شود و غالباً در انتهای دوره از طریق یک آزمون آنلاین سطح دانش یادگیرنده مورد سنجش قرار می گیرد. برخلاف مورد cMOOC، همکاری و مشارکت دانشجویان در چنین دوره هایی محدودتر است.
مزایای استفاده از MOOC:
- یادگیرنده می تواند از طریق شبکه های اجتماعی از دوستان خود آموزش ببیند.
- دسترسی به دوره ها، رایگان است.
- دوره ها توسط اساتید برجسته ی دانشگاه های مطرح دنیا ارائه می شود.
- به یادگیرنده این امکان را می دهد که زبان های مختلف را یاد بگیرد و یا زبان خود را تقویت کند.
- چنین دوره هایی، پذیرش از دانشگاه های سطح اول دنیا و شرکت در کلاس های آن ها را برای همه فراهم کرده است.
- ممکن است یک دانشجو نیاز به دوره ی آموزشی خاصی داشته باشد که در دانشگاه خود یا موسسات ارائه نشود، در این حالت فرد می تواند به راحتی از دوره های آنلاین موک به فراگیری مطلب بپردازد.
- موک می تواند به افراد در انتخاب رشته کمک کند. به این گونه که اگر کسی قادر به تصمیم گیری در مورد رشته یا رشته های مورد علاقه برای انتخاب در دانشگاه نیست، می تواند ابتدا چند کورس آنلاین موک در رشته های مختلف بگذراند تا مشخص شود که به کدام رشته و گرایش علاقه ی بیشتری دارد.
معایب دوره های MOOC:
- نرخ فرسایشی بالا
یکی از بزرگترین معایب این دوره ها این است که دانشجویان علاقه ای به تمام کردن دوره ندارند. این به این دلیل است که آن ها هیچ هزینه ای پرداخت نکرده اند و به طبع فشاری برای به اتمام رساندن دوره روی آن ها وجود ندارد. هنگامی که میزان فرسایش در برخی از دوره های آنلاین موک مورد مطالعه قرار گرفت، مشخص شد که فقط 15٪ از دانشجویانی که ثبت نام کرده اند دوره های خود را به پایان رساندند.
- برای افراد با محدودیت های فیزیکی راه حلی ارائه نشده است.
یادگیرندگانی که دارای معلولیت بینایی و یا شنوایی هستند نمی توانند چنین دوره هایی را بگذرانند.
- یادگیرندگان اگر موضوعی را متوجه نشوند، نمی توانند از اساتید خود سوال کنند و ارتباطی مستقیم و رو در رو با یکدیگر ندارند.
ویراستار : مریم نوری‌نیا